.jpg)
Muzykoterapia
Muzykoterapia – dźwięki, które leczą
Odpowiednio dobrane ćwiczenia związane ze śpiewem, słuchaniem, czy tworzeniem muzyki polegają na aktywizowaniu uczuć i wyzwalaniu nawet najgłębiej ukrytych w podświadomości ucznia wrażeń emocjonalnych i intelektualnych – otwarcie się na innych i pogłębianie relacji z drugą osobą. Celem tego typu ćwiczeń jest oczywiście nie tylko zabawa, czy redukowanie niepokoju i lęków. Muzykoterapia skutecznie pozwala wzmocnić wiarę we własne siły, poprawia samoocenę i zwiększa poczucie bezpieczeństwa. Co więcej, pozwala na doskonalenie mowy, korygowanie nieprawidłowej postawy ciała, czy motywuje do aktywności poznawczej.
Najczęściej stosowanymi technikami w mojej pracy na zajęciach muzyki są:
- twórcza – związana z improwizacją wokalną, słowną, instrumentalną, czy muzyczno-ruchową;
- relaksacyjna – polegająca na powtarzaniu ćwiczeń oddechowych.
- technika aktywizująca – wszelkie ćwiczenia słuchowe, dotykowe, muzyczno-ruchowe, związane z poczuciem rytmu. Podczas zajęć śpiewa się piosenki, tańczy, czy muzykuje na instrumentach;
- wyobrażeniowo-projekcyjna – polegająca na słuchaniu muzyki i ilustrowaniu jej słowami, czy opisywaniu jej charakteru. Pomaga wyrażać uczucia i uwolnić się od negatywnych emocji;
- interpersonalna – na zajęciach uczniowie najczęściej naśladują dźwięki, prowadzą swobodne lub kierowane dialogi instrumentalne, a także ćwiczą pantomimę.
Zajęcia z muzykoterapii prowadzę zbiorowo lub indywidualnie. Ich forma zależy przede wszystkim od stopnia niepełnosprawności uczniów.
Muzykoterapia indywidualna pozwala skutecznie przezwyciężać lęki i pomaga rozwijać ich twórcze zdolności. Terapia prowadzona w większym gronie może natomiast przypominać swego rodzaju psychoterapię grupową. Uczestniczące w niej osoby wzajemnie się wspierają i ustalają wspólne cele – dochodzi między nimi do interakcji. Wspólny śpiew, zabawy ruchowe, czy muzykowanie mają na celu jednoczyć i wyzwolić radość.
Leczenie muzyką to zabawa, uspokojenie i rozluźnienie organizmu, łagodzenie bólu, aktywizacja emocji, poprawa nastroju, czy dostarczenie pozytywnych przeżyć. Jeżeli chodzi o dobór muzyki, wbrew pozorom nie jest on taki prosty i zależy od wielu czynników. Ta sama melodia na jednych może działać stymulująco, a na innych wcale. Czasem reakcja może okazać się zupełnie inna od pożądanej. Najczęściej jednak w muzykoterapii wykorzystuję muzykę uspokajającą, o łagodnej linii melodycznej.
Dzięki zajęciom muzykoterapeutycznym możliwe jest wyciszenie dziecka zbyt pobudliwego i agresywnego, a także aktywizowanie tego bojaźliwego i nieśmiałego. Muzykoterapia może pomóc zatem wyeliminować zachowania, które stają się przyczyną wielu problemów rówieśniczych. Muzyka rozwija pamięć, spostrzegawczość i orientację przestrzenną. Jest pomocna także w kształtowaniu osobowości człowieka. Muzykoterapia dla dzieci spełnia zatem następujące cele:
- rozwija twórczo i emocjonalnie,
- stymuluje pracę umysłową, zmysły, koncentrację i pamięć,
- usprawnia umiejętności motoryczne,
- pobudza rozwój poczucia estetyki,
- zaspokaja potrzebę zabawy, ruchu, śpiewu,
- pozwala wyrazić siebie,
- rozładowuje napięcia emocjonalne i odblokowuje emocje,
- pomaga pozbywać się stresu, uspokaja, rozluźnia,
- uczy komunikacji międzyludzkiej.
W mojej pracy z dziećmi zajęcia z terapii muzycznej i są bardzo urozmaicone. Łączą słuchanie z ruchem, z zabawą, a nawet z rysowaniem. Można wykorzystywać je nie tylko w przedszkolu czy w szkole, ale również w domu. Oto przykładowe zajęcia muzykoterapeutyczne:
- zabawa ruchowa ze śpiewem, czyli ilustrowanie tekstu piosenki za pomocą gestów naśladowczych.
- ćwiczenia słuchowepolegające na słuchaniu i rozpoznawaniu oraz naśladowaniu dźwięków (uczą poczucia rytmu, odpowiedniego tempa wymowy, wrażliwości na ton i melodię),
- zabawy inscenizowane, czyli odgrywanie ról związanych z treścią piosenki samodzielnie, bądź przy pomocy zabawek,
- zabawy rytmiczne, czyli odtwarzanie rytmu piosenek przy pomocy prostych instrumentów, za pomocą klaskania lub tupania,
- muzyka i zabawa plastyczna- dobrze sprawdzi się przede wszystkim przy melodiach pozbawionych słów, dźwiękach natury - w trakcie słuchania dzieci mają narysować to, co dzięki muzyce sobie wyobrażają.
Dobór odpowiedniej do zajęć muzykoterapeutycznych melodii ma ogromne znaczenie w kontekście reakcji ciała i umysłu dziecka. W terapii muzyką wykorzystuje się dwa główne typy utworów - relaksacyjne i aktywizujące. Muzyka relaksacyjna jest spokojna, delikatna i łagodna. Zwalnia akcję serca, zmniejsza napięcie mięśniowe, ułatwia oddychanie, obniża poziom hormonów stresu. Takiej muzyki słucha się na siedząco lub na leżąco. Można włączać ją podczas układania puzzli czy wykonywania zadań plastycznych. Muzyka aktywizująca to z kolei melodie mobilizujące do ruchu. Należy uważać, aby nie pomylić ich z muzyką pobudzającą, która daje efekt niepokoju psychoruchowego, a nawet agresji.
Muzykoterapia dla dzieci to jedna z najstarszych i najlepiej poznanych metod stymulowania dziecięcego rozwoju. Warto wykorzystywać zatem zajęcia muzyczne również podczas spędzania wolnego czasu z dziećmi w domu, dbając o dobór odpowiednich do danej aktywności melodii.
